Οι ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που καλλιεργεί τις ικανότητες της Θεωρίας του Νου και τις σχετικές γλωσσικές δεξιότητες. Αναπτύχθηκε για την εκπαίδευση κωφών και βαρήκοων παιδιών και εφήβων, αλλά είναι κατάλληλο και για ακούοντα παιδιά. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει ελεγχθεί με βάση την επιστημονική γνώση και έχει δοκιμαστεί εκτενώς στην πράξη.
Έννοιες
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ είναι
αυστηρά βασισμένο στη θεωρία: Tο πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί με βάση ερευνητικά δεδομένα για τα διάφορα στάδια της ανάπτυξης της Θεωρίας του Νου, τις εκφάνσεις της Κατανόησης των Συναισθημάτων, και των σχετικών δεξιοτήτων της προφορικής και/ή της νοηματικής γλώσσας. Επιπλέον, συνδυάζει επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους για την προαγωγή της Θεωρίας του Νου.
δομημένο σε ενότητες: Tο πρόγραμμα αποτελείται από 9 ενότητες, οι οποίες στοχεύουν σε ξεχωριστά αναπτυξιακά στάδια της Θεωρίας του Νου. Με μία πρόσθετη ενότητα, μπορούν να καλλιεργηθούν οι γλωσσικές δεξιότητες που συνδέονται με τη Θεωρία του Νου. Η συγκεκριμένη δομή συμβάλλει στην ευελιξία κατά την εφαρμογή του προγράμματος ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ.
πολύγλωσσο, στην προφορική και νοηματική γλώσσα: Tα υλικά και οι πληροφορίες υπάρχουν σε διάφορες ομιλούμενες και νοηματικές γλώσσες.
πολλαπλώς εφαρμόσιμο: Οι ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ περιέχουν ποικίλο διδακτικό και μαθησιακό υλικό, που περιλαμβάνει ιστορίες, έγχρωμες εικόνες, βίντεο στη νοηματική γλώσσα, δημιουργικές δραστηριότητες και παιχνίδια ρόλων. Οι μέθοδοι και τα υλικά ταιριάζουν στις πολλαπλές ανάγκες των κωφών και βαρήκοων παιδιών (π.χ. μαθησιακές απαιτήσεις, ηλικία, πολιτισμικό υπόβαθρο, εκπαιδευτικό περιβάλλον, γλωσσικό προσανατολισμό). Η οπτικοποίηση παίζει σημαντικό ρόλο, έτσι ώστε τα παιδιά με καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη να μπορούν να επωφεληθούν από αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
εφαρμόσιμο χωρίς αποκλεισμούς: Οι ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ μπορούν αν χρησιμοποιηθούν τόσο σε ειδικά, όσο και σε γενικά σχολεία.
εύκολα προσβάσιμο: Όλα τα υλικά μπορούν να ληφθούν και να χρησιμοποιηθούν δωρεάν, σύμφωνα με τους όρους των πνευματικών δικαιωμάτων, και μπορούν να προσαρμοστούν ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες των παιδιών και των νέων στους οποίους θα χρησιμοποιηθούν.
επιστημονικά τεκμηριωμένο: Tο συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει δοκιμαστεί εκτενώς σε δύο φάσεις σε 116 παιδιά και εφήβους στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ελβετία και η αποτελεσματικότητά του επιβεβαιώθηκε μέσα από επιστημονικές μεθόδους αξιολόγησης. Οι φάσεις αξιολόγησης πραγματοποιήθηκαν σε ειδικά και γενικά σχολεία και υλοποιήθηκαν από κωφούς, βαρήκοους και ακούοντες εκπαιδευτικούς. Τα μαθήματα υλοποιήθηκαν σε ολόκληρες τάξεις, σε μικρές ομάδες μαθητών ή και εξατομικευμένα. Tα αποτελέσματα και η λεπτομερής ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς ενσωματώθηκαν στην αναθεωρημένη εκδοχή του εκπαιδευτικού προγράμματος και στις οδηγίες της εργαλειοθήκης.
συνεργατικά αναπτυγμένο: Tο πρόγραμμα αναπτύχθηκε σε συνεργασία με ερευνητές και επαγγελματίες, ακούοντες, κωφούς και βαρήκοους.
πολιτισμικά προσαρμοσμένο: Ερευνητές και εκπαιδευτικοί από διάφορες χώρες και με διαφορετικό γλωσσικό υπόβαθρο ανέπτυξαν τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ, λαμβάνοντας υπόψη την πολιτισμική πολυμορφία.
Στόχοι
Tο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ βοηθάει τα παιδιά,
- να μάθουν να βλέπουν τον εαυτό τους και τους άλλους ως πρόσωπα που έχουν εσωτερικές νοητικές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα, συναισθήματα, επιθυμίες, πεποιθήσεις και γνώσεις,
- να κατανοούν τη φύση, τις αιτίες και τον έλεγχο ενός ευρέως φάσματος συναισθημάτων και να μπορούν να τα ονομάσουν,
- να σκεφτούν και να αναπτύξουν διάφορες στρατηγικές για τη ρύθμιση των δικών τους συναισθημάτων,
- να σκεφτούν και να συζητήσουν για τις δικές τους νοητικές καταστάσεις και τα δικά τους συναισθήματα αλλά και για τις νοητικές καταστάσεις και τα συναισθήματα των άλλων,
- να κατανοήσουν και να εξηγήσουν τις δικές τους συμπεριφορές και τις συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων,
- να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά τους και να την προσαρμόσουν ανάλογα με τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων.
Δεδομένου ότι η γλώσσα παίζει καθοριστικό ρόλο στην κατάκτηση της Θεωρίας του Νου, τα παιδιά, χρησιμοποιώντας την προφορική και/ή τη νοηματική γλώσσα, μαθαίνουν επιπλέον
- να χρησιμοποιούν λεξιλόγιο για τις νοητικές καταστάσεις και τα συναισθήματα,
- να κατανοούν και να διατυπώνουν σύνθετες προτάσεις για συναισθήματα και σκέψεις, και
- να επικοινωνούν τις δικές τους και των άλλων ανθρώπων συναισθηματικές εμπειρίες.
Ποια παιδιά μπορεί να επωφεληθούν από τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ;
Όλα τα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ σε διάφορα εκπαιδευτικά πλαίσια:
- παιδιά προσχολικής ηλικίας
- παιδιά δημοτικού
- παιδιά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Tο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ λαμβάνει υπόψη τις αναπτυξιακές και μαθησιακές συνθήκες των κωφών και βαρήκοων παιδιών και νέων ή των παιδιών και των νέων που έχουν κάποια άλλη μορφή ακουστικής απώλειας . Τα υλικά είναι διαθέσιμα στα ελληνικά και στην ελληνική νοηματική γλώσσα, ενώ υπάρχει και εκτεταμένο οπτικό υλικό.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί με:
- ακούοντα παιδιά
- μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους, που υστερούν σε κοινωνικές και γνωστικές δεξιότητες, λόγω νευροαναπτυξιακών διαταραχών ή διαφόρων περιβαλλοντικών παραγόντων
- όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από διαφορές στην ηλικία, την ακουστική ικανότητα, το φύλο, τις μαθησιακές ικανότητες, το οικογενειακό κοινωνικο-οικονομικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, τα κίνητρα ή άλλες ατομικές διαφορές στη μάθηση
Το πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ μπορεί να εφαρμοστεί προληπτικά ή παρεμβατικά. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί με ευέλικτο τρόπο, έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε πολλές διαφορετικές ασκήσεις και υλικά και, αν είναι απαραίτητο, να τα προσαρμόσουν στις ανάγκες των παιδιών και των νέων.
Ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ;
Το πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ μπορεί να χρησιμοποιηθούν από:
- εκπαιδευτικούς, γενικής και ειδικής αγωγής
- επαγγελματίες που σχετίζονται με την εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων λογοθεραπευτών, σχολικών ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών
Σε αυτόν τον ιστότοπο και στον οδηγό, θα βρείτε τη βασική θεωρία του προγράμματος καθώς και πολλές χρήσιμες υποδείξεις για την εφαρμογή του. Επιπλέον, σας συνιστούμε να λάβετε μέρος σε επιμορφωτικά σεμινάρια-εργαστήρια.
Γονείς, φροντιστές, αδέρφια ή άλλα μέλη της οικογένειας μπορούν να χρησιμοποιήσουν παιχνίδια και βιβλία για να καλλιεργήσουν στα παιδιά τη Θεωρία του Νου και καθημερινές κοινωνικές δεξιότητες. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες υποδείξεις εδώ.
Για να σας υποστηρίξουμε, έχουμε δημιουργήσει έναν κατάλογο με λεξιλόγιο στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα για την ονομασία νοητικών καταστάσεων και συναισθημάτων.
Πιθανές εφαρμογές στο σχολείο και σε άλλα εκπαιδευτικά πλαίσια
To πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ευελιξία σε διάφορα εκπαιδευτικά πλαίσια και υπό διαφορετικές συνθήκες διδασκαλίας. Μπορεί να ενσωματωθεί εύκολα στο γενικό πρόγραμμα σπουδών, στα γενικά και στα ειδικά σχολεία, ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εξατομικευμένη υποστήριξη.
Τα μαθήματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαθεματικά, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Γλώσσας ή σε άλλα μαθήματα και προγράμματα που στοχεύουν στην προσωπική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
Όλα τα μαθήματα είναι κατάλληλα για χρήση σε ομάδες ακουόντων, κωφών και βαρήκοων παιδιών ή σε μεικτές γλωσσικές ομάδες παιδιών που χρησιμοποιούν τον προφορικό λόγο και τη νοηματική γλώσσα.
Μπορείτε οι ίδιοι να αποφασίσετε αν επιθυμείτε να εφαρμόσετε τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ σε ολόκληρη την τάξη, σε μια μικρή ομάδα παιδιών ή εξατομικευμένα, υποστηρίζοντας μόνο ένα παιδί ή έναν νέο.
Αυτό το σύμβολο σηματοδοτεί ότι οι συγκεκριμένες ασκήσεις των μαθημάτων είναι κατάλληλες για εξατομικευμένη εφαρμογή. Σε ορισμένες ασκήσεις υπάρχουν οδηγίες για τον τρόπο που μπορείτε να τις προσαρμόσετε, εάν είναι απαραίτητο.
Συμβουλές
- Είναι χρήσιμο να μην κάνετε τα μαθήματα αποκλειστικά σε ατομική βάση. Για να αναπτυχθούν επιτυχώς οι δεξιότητες της Θεωρίας του Νου, απαραίτητη είναι η αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους, καθώς έτσι διευκολύνεται η αντίληψη της προοπτικής των άλλων. Επομένως, εάν υπάρχει η δυνατότητα, συνδυάστε τα εξατομικευμένα μαθήματα με τις ασκήσεις σε μικρές ομάδες ή ακόμα και σε ομάδες των δύο ατόμων.
- Εάν εφαρμόζετε τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ εξατομικευμένα, μπορείτε να καλέσετε, για παράδειγμα, κάποιο φίλο του παιδιού να συμμετέχει στο πρόγραμμα.
Συνεργασία με τους γονείς
Είναι χρήσιμο να εμπλέκουμε τους γονείς στην εκπαίδευση των παιδιών στη Θεωρία του Νου. Μέσα από απλές δραστηριότητες στην καθημερινή τους ζωή, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν ικανοποιητικά τα παιδιά τους.
Συμβουλές
- Συζητήστε με τους γονείς για την κοινωνική συμπεριφορά του παιδιού τους και για τη γνωστική του ανάπτυξη. Ζητήστε τους να σας μιλήσουν για τα βιώματά τους από το μεγάλωμα του παιδιού τους προκειμένου να κατανοήσετε καλύτερα τις ικανότητες του παιδιού.
- Eξηγήστε στους γονείς τους λόγους για πιθανές καθυστερήσεις στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Αυτό τους βοηθάει να κατανοήσουν καλύτερα το παιδί τους και να είναι πιο ενήμεροι για το πώς θα διαχειρίζονται τα διάφορα συναισθήματα στην καθημερινή τους ζωή.
- Ενημερώστε τους γονείς για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ. Εξηγήστε τους στόχους και δείξτε παραδείγματα μαθημάτων και ασκήσεων. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα θέμα συζήτησης σε μια συνάντηση με τους γονείς.
- Ενθαρρύνετε τους γονείς να συζητούν καθημερινά με τα παιδιά τους για τα συναισθήματα και τις σκέψεις τις δικές τους και των άλλων ανθρώπων.
- Δώστε στους γονείς συμβουλές για το τι θα μπορούσαν να κάνουν στο σπίτι. Για παράδειγμα, δώστε τους έναν κατάλογο με κατάλληλα παιχνίδια ή εικονογραφημένα βιβλία που διευκολύνουν τη συζήτηση για τα συναισθήματα και τις σκέψεις διαφόρων ανθρώπων. Μπορεί, επίσης, να έχετε βιβλία και παιχνίδια μέσα στην τάξη, που να μπορούν τα παιδιά να τα δανειστούν, αν χρειαστεί.
Ενημερωτικό υλικό και συμβουλές για τους γονείς, μπορείτε να βρείτε εδώ.