Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορα εκπαιδευτικά πλαίσια. Είναι εύκολο και ευέλικτο στη χρήση και αποτελείται από υψηλής ποιότητας μαθησιακές δραστηριότητες για παιδιά και νέους.
Δομή του εκπαιδευτικού προγράμματος
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ περιλαμβάνει 65 μαθήματα κατανεμημένα σε ενότητες, με μεγάλη ποικιλία μαθησιακού υλικού στην προφορική και νοηματική γλώσσα. Το πρόγραμμα στοχεύει στην καλλιέργεια και προαγωγή της Θεωρίας του Νου σε παιδιά και νέους.
Η δομή του προγράμματος στηρίζεται στην επιστημονική θεωρία για την ανάπτυξη της Θεωρίας του Νου και της Κατανόησης των Συναισθημάτων. Το πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ αποτελείται από 10 ενότητες, από τις οποίες οι 9 εστιάζουν σε δεξιότητες που σχετίζονται με τη Θεωρία του Νου και η 1 σε σχετικές γλωσσικές ικανότητες.
Για την εύκολη χρήση και επιλογή υλικού, η κάθε ενότητα διακρίνεται από το δικό της σύμβολο και χρώμα. Τα στοιχεία αυτά συνοδεύουν όλα τα μαθήματα και το υλικό της κάθε ενότητας. Η οργανωμένη δομή του επιτρέπει την υποστήριξη παιδιών και νέων, ανάλογα με το εξελικτικό στάδιο στο οποίο βρίσκονται.
Κάθε ενότητα περιέχει διάφορα μαθήματα με διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας και για διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Μπορείτε να επιλέξετε τα μαθήματα που θέλετε να χρησιμοποιήσετε, για να επιτύχετε τους μαθησιακούς στόχους που έχετε θέσει.
Προσανατολισμός του εκπαιδευτικού προγράμματος
Οι μαθησιακοί στόχοι του προγράμματος σας καθοδηγούν και σας βοηθούν να εξοικειωθείτε με αυτό. Συγκεκριμένα, σας διευκολύνουν στην επιλογή μαθημάτων που ταιριάζουν στο αναπτυξιακό επίπεδο των παιδιών και των νέων που θέλετε να εκπαιδεύσετε.
Επιλέγοντας ένα μάθημα (για παράδειγμα το «8.4», δηλαδή το τέταρτο μάθημα της ενότητας 8), θα βρείτε και θα μπορέσετε να ανακτήσετε το περίγραμμα του μαθήματος με την περιγραφή του, τις ασκήσεις και τα υλικά που θα χρειαστείτε. Αυτά μπορεί να είναι, για παράδειγμα, προβολές παρουσίασης, εικόνες, βίντεο νοηματικής γλώσσας ή φύλλα εργασίας. Θα έχετε πρόσβαση σε διαφορετικές μορφές αρχείων, που θα σας επιτρέψουν να κάνετε μόνοι σας τις απαραίτητες τροποποιήσεις στο υλικό, προκειμένου να το προσαρμόσετε στις ανάγκες των μαθητών σας.
- Ακολουθήστε τη σειρά των μαθησιακών στόχων που αναγράφονται στα μαθήματα. Δεν είναι απαραίτητο να κάνετε όλες τις ασκήσεις για να πετύχετε έναν μαθησιακό στόχο. Μπορείτε να επιλέξετε τις ασκήσεις που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των μαθητών σας.
- Όλοι οι μαθησιακοί στόχοι περιλαμβάνονται επίσης στον πίνακα ελέγχου των μαθησιακών στόχων, ο οποίος αποτελεί επισκόπηση των μαθησιακών στόχων ανά ενότητα για κάθε μάθημα.
- Μπορείτε, επίσης, να χρησιμοποιήσετε αυτόν τον πίνακα για τη δική σας οργάνωση και αξιολόγηση κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας: Επιλέξτε τις ασκήσεις που έχετε ήδη κάνει και τους μαθησιακούς στόχους που έχουν επιτύχει οι μαθητές σας.
Δομή των μαθημάτων
Στην περιγραφή του κάθε μαθήματος θα βρείτε τα βήματα διδασκαλίας, το απαιτούμενο υλικό και περαιτέρω οδηγίες για την επιτυχημένη υλοποίηση του μαθήματος.
Τι θα πρέπει να γνωρίζετε εξαρχής
Πριν ξεκινήσετε να εφαρμόζετε για πρώτη φορά το πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ, αφιερώστε χρόνο για να διαβάσετε τους μαθησιακούς στόχους και τις ενότητες, προκειμένου να αποφασίσετε ποια μαθήματα είναι πιο κατάλληλα για τους μαθητές σας. Μετά την πρώτη εφαρμογή του προγράμματος, θα διαπιστώσετε πως γίνεται όλο και πιο γρήγορη η προετοιμασία και πιο εύκολη η χρήση του.
Με ποια ενότητα να ξεκινήσω;
Ξεκινήστε με την ενότητα που αντιστοιχεί στο αναπτυξιακό επίπεδο στο οποίο βρίσκονται οι μαθητές σας. Χρησιμοποιήστε τον πίνακα ελέγχου των μαθησιακών στόχων και τις προτεινόμενες δοκιμασίες αξιολόγησης του επιπέδου των μαθητών σας προκειμένου αποφασίσετε με ποια ενότητα θα ξεκινήσετε. Εάν δεν είστε σίγουροι, ξεκινήστε απλά από την Ενότητα 1.
Με ποια σειρά και με ποιο ρυθμό πρέπει να κάνω τις ενότητες και τα μαθήματα;
Μπορείτε να επιλέξετε τα μαθήματα που ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες των μαθητών σας. Λάβετε υπόψη σας τα παρακάτω:
- Οι Ενότητες 1 ‑ 9 είναι αλληλένδετες. Οπότε, μπορείτε να τις παρουσιάσετε τη μία μετά την άλλην.
- Τα μαθήματα της ενότητας “Γλώσσα” μπορούν να γίνουν παράλληλα με τις υπόλοιπες ενότητες. Σε αυτά, πραγματοποιείται εξάσκηση λεξιλογίου και κάποιων συντακτικών δομών. Σας συνιστούμε να κάνετε μερικά μαθήματα και ασκήσεις συντακτικού από την ενότητα «Γλώσσα», παράλληλα με την ενότητα 5.
- Παρακαλώ, ακολουθήστε τη σειρά των μαθησιακών στόχων κάθε ενότητας. Δε χρειάζεται να κάνετε όλες τις ασκήσεις για να επιτύχετε έναν μαθησιακό στόχο. Μπορείτε να επιλέξετε όσες ασκήσεις ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των μαθητών σας.
- Μπορείτε να παραμείνετε σε μια ενότητα, έως ότου επιτευχθούν οι μαθησιακοί στόχοι για τους μαθητές. Μερικά παιδιά μαθαίνουν γρηγορότερα, άρα μπορεί να αρκούν μόνο μερικές ασκήσεις, για να επιτευχθούν οι μαθησιακοί στόχοι. Άλλα παιδιά χρειάζονται περισσότερο χρόνο και ασκήσεις. Μόνο όταν το παιδί έχει επιτύχει τους μαθησιακούς στόχους μιας ενότητας, μπορείτε να προχωρήσετε στην επόμενη ενότητα.
- Τα μαθήματα χωρίζονται ανάλογα με τη δυσκολία τους, σε αυτά για αρχάριους (βασικό επίπεδο) και για προχωρημένους (προχωρημένο επίπεδο). Ωστόσο, μερικά μαθήματα συνδέονται το ένα με το άλλο, και επομένως, θα πρέπει να τηρηθεί η σωστή σειρά τους. Σε άλλα μαθήματα μπορεί να γίνει επιλογή ασκήσεων, και κάποια μαθήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εμπέδωση. Η σειρά με την οποία θα πραγματοποιηθούν τα μαθήματα περιγράφεται στον πίνακα ελέγχου των μαθησιακών στόχων και στα ίδια τα μαθήματα.
Πόσο χρονικό διάστημα πρέπει να διαθέσω για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ και για τα μαθήματα;
Μπορείτε να αποφασίσετε μόνοι σας…
- σε ποια χρονική περίοδο θέλετε να πραγματοποιήσετε το πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ.
Για παράδειγμα, προτείνουμε να υλοποιήσετε το πρόγραμμα με σταθερό ρυθμό για ένα χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από λίγες εβδομάδες. Πιο συγκεκριμένα, μπορείτε να κάνετε 2-3 μαθήματα την εβδομάδα, για μια περίοδο 6-8 εβδομάδων. Λάβετε υπόψη σας ότι, συνήθως, τα παιδιά μπορούν να φτάσουν στο επόμενο αναπτυξιακό επίπεδο της Θεωρίας του Νου σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Επομένως, εάν είναι απαραίτητο και υπάρχει η δυνατότητα, μπορείτε να καταμερίσετε τις ενότητες σε διαφορετικά σχολικά έτη, π.χ. εφαρμόστε τις ενότητες 1-3 στην πρώτη τάξη και τις ενότητες 4-5 στη δεύτερη τάξη.
- πόσος χρόνος χρειάζεται για τα μαθήματα.
Οι περιγραφές των μαθημάτων δεν περιλαμβάνουν το χρόνο υλοποίησης του μαθήματος, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν με διαφορετικούς ρυθμούς. Προτείνεται η διάρκεια των μαθημάτων να είναι περίπου 45-90 λεπτά. Εάν είναι απαραίτητο, μπορείτε να μοιράσετε τις ασκήσεις ενός μαθήματος σε περισσότερες από μία διδακτικές ώρες ή και το αντίθετο, να κάνετε, δηλαδή, περισσότερα από ένα μαθήματα σε μία διδακτική ώρα.
Ποια γλώσσα να χρησιμοποιήσω;
Όλα τα μαθήματα μπορεί να γίνουν στα ελληνικά ή/και στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα. Η επιλογή της γλώσσας διδασκαλίας εξαρτάται από τους συμμετέχοντες μαθητές, αλλά και από τους μαθησιακούς στόχους για το μάθημα της Γλώσσας. Πολλά υλικά είναι διαθέσιμα σε διάφορες γλώσσες.
Σημειώσεις για τη μέθοδο και τα υλικά
Στα μαθήματα θα βρείτε μια ποικιλία μεθόδων και υλικών. Υπάρχουν 7 στοιχεία που θα πρέπει να θυμάστε:
- Μπορείτε να ανακτήσετε όλα τα μαθήματα και τα υλικά σε διάφορες μορφές αρχείων (π.χ. word, pdf, powerpoint, mp4). Τα αρχεία Word και Powerpoint σας επιτρέπουν να προσαρμόσετε το υλικό, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις γλωσσικές ανάγκες των παιδιών και των νέων (βλ. διατάξεις για τα πνευματικά δικαιώματα).
- Θα πρέπει να έχετε συγκεντρώσει κάποιο από το προτεινόμενο υλικό πριν από την έναρξη του μαθήματος. Προτείνουμε να χρησιμοποιήσετε καλή εκτύπωση για τα υλικά ή να τα πλαστικοποιήσετε, εάν είναι απαραίτητο, και να τα συγκεντρώσετε σε ένα κουτί, έτσι ώστε να μπορείτε, εσείς και οι συνάδερφοί σας να ανατρέχετε σε αυτά ανά πάσα στιγμή όταν εφαρμόζεται το πρόγραμμα.
- Παρακαλώ σημειώστε ότι μερικές φορές κατά την προετοιμασία ενός μαθήματος χρειάζεται κάποιο πρόσθετο υλικό, όπως για παράδειγμα χρωματιστά μολύβια ή φωτογραφική μηχανή.
- Στα μαθήματα, αναφέρεται αν το υλικό είναι ένα φύλλο εργασίας που θα πρέπει να εκτυπωθεί για τους μαθητές.
- Προτείνουμε ο κάθε μαθητής να δημιουργήσει ένα ατομικό φάκελο, στο οποίο θα μπορεί να αποθηκεύει τα φύλλα εργασίας του και το υλικό του. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το εξώφυλλο του φακέλου που θα βρείτε στο πρόγραμμα ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ. Είστε ελεύθεροι, επίσης, να σχεδιάσετε το δικό σας εξώφυλλο στο φάκελο.
- Σε πολλά μαθήματα, το υλικό είναι διαθέσιμο στα ελληνικά, καθώς και στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και μπορεί να προσαρμοστεί στο γλωσσικό επίπεδο και τις γλωσσικές ανάγκες των παιδιών και των νέων. Μπορείτε να αποφασίσετε εσείς οι ίδιοι αν, για παράδειγμα, θα δείξετε μια ιστορία ως βίντεο στη νοηματική γλώσσα, αν την πείτε εσείς οι ίδιοι στην προφορική ή τη νοηματική γλώσσα, αν χρησιμοποιήσετε εικόνες που συνοδεύουν την ιστορία ή αν θα ζητήσετε από τα παιδιά να διαβάσουν το κείμενο της ιστορίας μόνα τους και να παρατηρήσουν τις εικόνες.
- Προτείνουμε τη χρήση πρόσθετων παιχνιδιών και βιβλίων παράλληλα με την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος και κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Επομένως, θα πρέπει να αγοράσετε κάποια βιβλία και παιχνίδια στην αρχή, πριν ξεκινήσετε το πρόγραμμα. Ωστόσο, θα μπορούσατε να προχωρήσετε στην εφαρμογή του προγράμματος χωρίς να αγοράσετε κάποιο επιπλέον υλικό.
Συμβουλές
- Εμπλουτίστε τα μαθήματα με παραδείγματα από την καθημερινή ζωή των παιδιών και των νέων. Συνδέστε τις προσωπικές τους εμπειρίες με το περιεχόμενο των μαθημάτων, όσο πιο συχνά μπορείτε. Θα μπορούσατε, επίσης, να συμπεριλάβετε πρόσφατα βίντεο και εικόνες από το διαδίκτυο, καθώς και φωτογραφίες, περιοδικά και εφημερίδες.
- Σε πολλά μαθήματα χρησιμοποιείτε τα «Συννεφάκια Σκέψης». Είναι ένα σημαντικό διδακτικό εργαλείο που βοηθάει στο να αναπαραστήσουμε τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων. Συναντούμε για πρώτη φορά την ιδέα για τα «Συννεφάκια Σκέψης» στην Ενότητα 4. Αφιερώστε αρκετό χρόνο για να εξοικειωθούν τα παιδιά με αυτήν την ιδέα.
- Τα παιχνίδια ρόλων είναι ιδιαίτερα βοηθητικά για να γνωρίσει κάποιος την προοπτική, τα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις των άλλων ανθρώπων. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται σε πολλά μαθήματα του προγράμματος ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ. Μπορείτε, επίσης, να ενθαρρύνετε την αναπαράσταση και δραματοποίηση μικρών ιστοριών και τη συχνή επανάληψή τους, προκειμένου να εμπεδωθεί το περιεχόμενό τους.
- Μερικά παιδιά έχουν μικρή εμπειρία στο να παρακολουθούν βίντεο στη νοηματική γλώσσα. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορείτε να διακόπτετε την προβολή του βίντεο κατά διαστήματα και να συζητάτε με τα παιδιά το περιεχόμενό του.
Πνευματικά δικαιώματα
Όλες οι πληροφορίες, τα μαθήματα και το υλικό του εκπαιδευτικού προγράμματος ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ και αυτός ο ιστότοπος είναι διαθέσιμα σε εσάς δωρεάν. Ωστόσο, προορίζονται αποκλειστικά για ατομική χρήση ή για τη χρήση ως εκπαιδευτικό υλικό σε μαθήματα ή για εξατομικευμένη στήριξη.
Προστατεύονται από τα ακόλουθα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, εντός του νομικού πλαισίου “Creative Commons design“:
Ισχύουν τα παρακάτω:
- Επιτρέπεται να μοιράζεστε τα υλικά με άλλους.
Για παράδειγμα, μπορείτε να αναπαράγετε υλικό για τους μαθητές σας και να το διανέμετε σε αυτούς. - Επιτρέπεται η επεξεργασία, η αλλαγή και η προσθήκη υλικών.
Για παράδειγμα, επιτρέπεται να προσαρμόσετε ένα φύλλο εργασίας, αλλάζοντας όσες λέξεις ή σύμβολα (νοηματική γλώσσα) δεν κατανοούν οι μαθητές. Μπορείτε, επίσης, να δημιουργήσετε και δικές σας δραστηριότητες και ασκήσεις.
Ισχύει αποκλειστικά υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Αναφορές: Πρέπει να παρέχετε τις απαραίτητες πληροφορίες για τους συγγραφείς και τα πνευματικά δικαιώματα. Πρέπει να αναφέρετε εάν έχετε κάνει κάποιες αλλαγές και αν ναι, ποιες.
- Μη-εμπορικό: Αυτό το προϊόν, συμπεριλαμβανομένων όλων των πληροφοριών, υλικών, μαθημάτων, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για εμπορικούς σκοπούς.
- Αναδιανομή υπό τους ίδιους όρους: Εάν επεξεργαστείτε, αλλάξετε ή αναπτύξετε το υλικό, μπορείτε να το διανείμετε μόνο με την ίδια άδεια με το πρωτότυπο.
Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας επιτρέψουμε να μεταφράσετε και να δημοσιεύσετε το υλικό σε άλλες γλώσσες, διατηρώντας ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα. Η προϋπόθεση είναι να μας ενημερώσετε εκ των προτέρων. Μπορούμε, επίσης, να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να τοποθετήσετε τις μεταφράσεις σας σε αυτόν τον ιστότοπο ή να γίνει σύνδεση με αυτές.
Συμβουλές για την αειφόρο υλοποίηση του προγράμματος ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ στα σχολεία
Οι ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ μπορεί να χρησιμοποιηθούν τόσο για πρόληψη, όσο και για παρέμβαση.
Η ανάπτυξη της Θεωρίας του Νου απαιτεί χρόνο. Ειδικά στα παιδιά με αναπτυξιακές καθυστερήσεις σε αυτόν τον τομέα, δεν αρκεί η επιλεκτική ενασχόληση με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μικρό χρονικό διάστημα.
Προκειμένου να προωθηθεί με βιώσιμο τρόπο η κοινωνικο-γνωστική και η κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων, θα χρειαστεί να εφαρμόσετε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με σταθερό ρυθμό για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι λογικό να ξεκινήσετε από τις πρώτες ενότητες με τους μικρότερους μαθητές σας και να συνεχίσετε με τις υπόλοιπες ενότητες με τους μεγαλύτερους μαθητές σας.
Σας προτείνουμε να εφαρμόσετε τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ με βιώσιμο τρόπο στο σχολείο ή το εκπαιδευτικό ίδρυμά σας. Τα ακόλουθα μπορεί να σας χρησιμεύσουν:
- Συμφωνήστε με τους συναδέρφους σας και με τη διοίκηση του σχολείου σχετικά με το σταθερό ρυθμό που θα εφαρμόσετε τους ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ.
- Συμφωνήστε μεταξύ σας για το πώς θα ενσωματώσετε το πρόγραμμα αυτό στη διδασκαλία σας. Για παράδειγμα, ποιες ενότητες μπορούν να ενσωματωθούν στα γλωσσικά μαθήματα ή ποιες σε προγράμματα προσωπικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Επιπλέον, το πρόγραμμα αυτό είναι κατάλληλο να ενσωματωθεί σε θεματικές δραστηριότητες της τάξης ή στο πλαίσιο δράσεων του ολοήμερου σχολείου ή στην εξατομικευμένη διδασκαλία.
- Δημιουργήστε φακέλους ή κουτιά υλικού, με τα αρχεία που θα ανακτήσετε και τα υλικά που θα κατασκευάσετε, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν και από άλλους εκπαιδευτικούς.
- Ορίστε υπεύθυνους συντονιστές μεταξύ των συναδέρφων σας. Μπορούν, για παράδειγμα, να συμμετέχουν σε μαθήματα επιμόρφωσης και να δρουν ως πολλαπλασιαστές στο σχολείο.
Ιδέες για αξιολόγηση
Σας παρέχουμε ορισμένες ιδέες για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων της Θεωρίας του Νου των παιδιών και των νέων:
- Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον λεπτομερή πίνακα ελέγχου των μαθησιακών στόχων του προγράμματος ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ως διαγνωστικό εργαλείο. Χρησιμοποιήστε τους μαθησιακούς στόχους, για να αξιολογήσετε το αναπτυξιακό επίπεδο στο οποίο βρίσκονται τα παιδιά κα οι νέοι. Παρατηρήστε τους μαθητές σας και σημειώστε τις ικανότητες που ήδη έχουν. Με βάση αυτά, μπορείτε να αποφασίσετε από ποια ενότητα θα ξεκινήσετε.
- Παρατηρήστε τη συμπεριφορά των μαθητών σας στην καθημερινή τους ζωή. Ποιες δεξιότητες της Θεωρίας του Νου κατέχουν και ποιες όχι ακόμα; Οι μελέτες περίπτωσης (έρχεται σύντομα) θα σας βοηθήσουν να αναζητήσετε πρότυπα συμπεριφοράς που θα σας επιτρέψουν να εξάγετε συμπεράσματα σχετικά με τις δεξιότητες της Θεωρίας του Νου.
- Μπορείτε, επίσης, να χρησιμοποιήσετε τυπικές δοκιμασίες για την αξιολόγηση της κοινωνικο-συναισθηματικής ανάπτυξης.